Το δηλώνω με κάθε ειλικρίνεια: δεν είναι το εκλογικό αποτέλεσμα που μετράει. Αυτό που κυρίως μας ενδιαφέρει είναι το κατά πόσο ωριμάσαμε. Αν είμαστε έτοιμοι να μπούμε στην εποχή που εμείς σε αυτόν τον τόπο δημιουργούμε. Είναι αλήθεια πως αν ο ζόφος ο οικονομικός στον οποίο εισήλθαμε είχε χτυπήσει μια άλλη χώρα της Ευρώπης τα κοινωνικά αποτελέσματα θα ήταν καταφανώς ανεξέλγκτα. Είναι αποδεκτό ότι Γερμανία και Αγγλία για παράδειγμα θα ήταν κακαποντιστεί εντελώς ως κοινωνίες. Και δεν είναι οι μόνες. Μια περιδιάβαση σε εικονικά καταρρεέουσες καπιταλιστικές χώρες της κεντρικής Ευρώπης, της παραδοσιακά σκληρής περιοχής των ... "αγορών" θα προκαλούσε την πλήρη απογοήτευση για αυτό που λέμε ανθρώπινη φύση. Αυτό είναι μια παραδοχή που κάνουν αρκετοί Ευρωπαίοι και δεν μπορεί να κάνουν λάθος. Τι συνέβη όμως εδώ;
Είναι αλήθεια ότι ο θεσμός της οικογένειας (θεσμός για τον οποίο υπήρξε διαμάχη ανάμεσα και στους θεωρητικούς του αναρχισμού - ο Προυντόν στήριξε τον θεσμό ενώ οι Μπακούνιν και Κροπότκιν ταχθηκαν εναντίον του και αποκλειστικά υπέρ της ελεύθερης επιλογής συντρόφων με ταυτόχρονη διάλυση του θεσμού) είναι αυτός που στήριξε τους όποιους "αναξιοπαθούντες" της ελληνικής κοινωνίας. Και ο όρος "αναξιοπαθούντες" έχει αποκλειστικά καταχρηστική χρήση λόγω του ότι περιλαμβάνονται μέσα σε αυτόν άνεργοι κάθε είδους οι οποίοι δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται με λύπηση.
Εκτός όμως από τον θεσμό της οικογένειας γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν αυτήν περίοδο ομάδες, κινήσεις και κινήματα αλληλεγγύης σε λογής λογής επίπεδα. Κινήσεις προσφοράς στέγης, προσφοράς τροφής. Ομάδες ανταλλακτικής οικονομίας. Ομάδες προσφοράς εθελοντικής εργασίας. Εθελοντικά μαθήματα σε σχολεία κ.λ.π. Αλλά και το περίφημο "Πλήθος" που συγκεντρώθηκε στις πλατείες και δημιούργησε τις δικές του ομάδες συνιστά καινούριες μορφές αυτοοργάνωσης. Αυτά είναι τα ευχάριστα. Για πρώτη φορά η νεότερη ελληνική κοινωνία άρχισε να δημιοργεί νέες δομές αυτοοργάνωσης. Πρόκειται για νέα μορφώματα που προέκυψαν από την ανάγκη και όχι από κάποια "μόδα". Η προσφορά στον άλλο δεν είναι μετρήσιμη με χρήμα. Μετριέται ως προσφορά... Υποστηρίζω, λοιπόν, ένθερμα ότι θα μπορούσε να γίνει κανόνας με παράλληλη ("βίαιη") κατάργηση του κυρίαρχου νομίσματος. Υποστηρίζω ότι είναι καιρός να περάσουμε σε υψηλότερα επίπεδα αυτοοργάνωσης και ομαδοποίησης. Να γίνουν πιο ποιοτικά και να θέσουν υψηλότερους στόχους συνεργασίας, αλληλεγγύης και - κυρίως - αυτονόμησης από την κυρίαρχη εξουσία. Οι μικτές οργανώσεις γειτονιών, ομάδων, κοινοτήτων, να αποτελέσουν νεόυς πυρήνες που θα θέσουν σαν στόχο την απαλλαγή από την κάθε μορφή εξουσίας. Είναι τραγικά επίκαιρο το αίτημα για νέες μορφές οργάνωσης της κοινωνίας, για γκρέμισμα της ιδέας της εξουσίας. Κοινωνίες αυτοεξουσιαζόμενες, δομές νέες πρωτόφαντες ίσως για τα ιστορικά δεδομένα είναι καιρός να αποκτήσουν εσωτερική ισχύ. Να επιβάλλουν στους εαυτούς τους (και όχι στις άλλες ομάδες) τον τρόπο που επιλέγουν να αυτοσυντηρθούν και να ζήσουν.
Δεν προτείνω εδώ κάποια επιστροφή στον πρωτογονισμό. Αντιθέτως, πιστεύω πως είναι ώριμο αποτέλεσμα της υπάρχουσας κατάστασης. Πριν από χρόνια ο Ilya Prigogine ονόμασε στη Θεωρία του Χάους τις νέες δομές που δημιουργούνται σε ένα φυσικό σύστημα σε συνθήκες άρσης της θερμοδυναμικής ισοοροπίας, με τον όρο dissipative structures. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στις μέρες μας. Ο καπιταλισμός διεθνώς έχει ξεφύγει από την κατάσταση της "θερμοδυναμικής ισορροπίας" του. Οι κοινωνίες αυτοοργανώνονται σε νέες ομάδες ακριβώς όπως τα σμήνη των πουλιών και των ψαριών που κινούνται μαζικά σε κοινή κατεύθυνση, όταν ξεπεραστεί μια κρίσιμη τιμή ενός παράγοντα της ομάδας και αρθεί η ισορροπία, τότε αυτά χωρίζονατι σε ομάδες μικρότερες, φτιάχνουν δηλαδή νέες δομές και πιθανώς ξανασμίγουν σε ανώτερα επίπεδα και ίσως με μεγαλύτερους πληθυσμούς.
Η χώρα που ζούμε έχει να δει πολλά μπροστά της. Οι καιροί παρουσιάζουν απίστευτη τραγικότητα αλλά και ενδιαφέρον μαζί. Κάποιοι από εμάς μπορεί να είμαστε τα μελλοντικά θύματα τους όταν αυτοί τη στιγμή οι διπλανοί μας γείτονες είναι ήδη θύματα άρα εν δυνάμει και εμείς που ακόμα συντηρούμαστε. Γι αυτό κριβώς προτείνω και στηρίζω την κατάρευση των παλιών δομών με ο,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για κάποιους και τη αυτοοργάνωση όλων μας κρατώντας μαζί μας (όπως είναι φυσικό) και αρκετά χαρακτηριτικά των παλιών δομών. Μένει σε εμάς να αποφασίσουμε σε καινούριες μορφές οργάνωσης της ζωής μας τι παλιό θα κρατήσουμε και τι καινούριο θα δημιουργήσουμε.
C' est la vie mes amis!
